Jak działa system rekuperacji w samochodach elektrycznych i dlaczego to ważne?

Jak działa system rekuperacji w samochodach elektrycznych i dlaczego to ważne?

1. Co to w ogóle jest ta rekuperacja?

Rekuperacja (z łac. recuperatio – odzyskiwanie) to proces, w którym samochód odzyskuje energię kinetyczną podczas hamowania i zamienia ją z powrotem w energię elektryczną. Zamiast tracić energię na ciepło jak w klasycznych hamulcach, EV potrafią część tej energii „złapać” i zmagazynować w akumulatorze.

Prosto mówiąc: gdy zdejmujesz nogę z gazu albo lekko naciskasz hamulec – auto zaczyna działać jak prądnica.

2. Jak to działa technicznie?

Zużycie na poziomie -15 Wh na kilometr to super wynik, ale...

Można go poprawić. Szczególnie w Szwajcarskich górach, gdzie zasięg rośnie nam w miarę zjeżdżania coraz niżej. Tesla Model S w wersji 90D pokazała mi, jak jeździć na minusie:) To bardzo miłe uczucie, kiedy kilometrów ubywa, a zasięg nie maleje, lub nawet nieznacznie wzrasta.

Silnik elektryczny Tesli, Volkswagena, Kii czy jakiegokolwiek innego EV może działać w dwóch trybach:

• Napędzającym – kiedy dostaje prąd z baterii i obraca kołami.
• Generującym – kiedy koła napędzają silnik, który wówczas zamienia się w generator.

 To właśnie ten drugi tryb odpowiada za rekuperację. Silnik zaczyna stawiać lekki opór (czujesz to jako hamowanie), a energia z obracających się kół zostaje przekształcona w prąd stały i wraca do baterii.

 Schemat: koła → silnik (jako generator) → falownik → bateria.

Falownik kontroluje ten proces – przekształca prąd przemienny z generatora na stały i dba, żeby nie przeciążyć baterii. Tesla na przykład potrafi dynamicznie zmieniać siłę rekuperacji w zależności od poziomu naładowania baterii, temperatury i warunków jazdy.

Możemy to odczuć, szczególnie w zimowy poranek, ruszając w trasę z prawie pełną baterią. W takim przypadku praktycznie mamy zerową rekuperację.

• Oszczędność energii – w mieście możesz odzyskać nawet 20–30% energii, która w aucie spalinowym po prostu ucieka w ciepło, jako efekt uboczny.
• Mniejsze zużycie hamulców – tarcze i klocki mogą przetrwać kilkaset tysięcy kilometrów. W Teslach czy Hyundaiach niektórzy jeżdżą kilka lat bez wymiany hamulców(klocki + tarcze)!
• Płynniejsza jazda – jazda „na jednym pedale” to nie tylko wygoda, ale też większa kontrola, zwłaszcza w korkach lub zjeżdżając z gór.

4. Czy rekuperacja zawsze działa tak samo?

 Nie – i to jest bardzo ważne. Jej efektywność zależy od kilku czynników:

• Temperatura baterii – zimą bateria może być zbyt zimna, by przyjąć prąd z rekuperacji. Wtedy system ją ogranicza lub wyłącza.
• Poziom naładowania baterii – jeśli masz 100%, to rekuperacja nie działa (nie ma gdzie „wlać” energii).
• Tryb jazdy / ustawienia auta – niektóre auta pozwalają regulować siłę rekuperacji (np. Kia EV6, Hyundai Ioniq 5), inne mają stałą wartość (Tesla, choć czasem inteligentnie ją dostosowuje).
• Warunki drogowe – w niektórych sytuacjach (np. na śliskiej nawierzchni), system ESP może ograniczyć rekuperację dla bezpieczeństwa.

5. Jak jeździć, by dobrze korzystać z rekuperacji?

• Staraj się przewidywać sytuacje na drodze – hamuj silnikiem, zdejmując nogę z pedału przyspieszenia.
• W mieście – rekuperacja to Twój największy sprzymierzeniec. Im więcej zatrzymań i ruszeń, tym więcej odzyskanej energii.
• W trasie – odzyskujesz mniej, ale przy zjazdach z gór i hamowaniu na autostradzie nadal coś wraca do baterii.

6. Podsumowanie

 Rekuperacja to jeden z największych atutów samochodów elektrycznych. Pozwala odzyskiwać energię, zwiększa zasięg, zmniejsza zużycie hamulców i sprawia, że jazda jest bardziej intuicyjna.

 To nie czarna magia – to fizyka i elektronika w praktycznym, codziennym wydaniu. I chociaż nie zastąpi w pełni klasycznego hamowania, to w codziennej jeździe pozwala robić to, co każdy kierowca lubi najbardziej: oszczędzać i mieć większą kontrolę nad autem. Odzyskanie do 30% energii zużytej podczas jazdy autem EV, to niewątpliwie ogromna zaleta technologii elektrycznej. Poza tym, to po prostu czysta oszczędność zdecydowanie podnosząca efektywność jazdy elektrykiem.