Wpływ elektromobilności na środowisko – fakty i liczby

Wpływ elektromobilności na środowisko – fakty i liczby

 Czy samochody elektryczne naprawdę są bardziej ekologiczne? To pytanie coraz częściej zadają nie tylko entuzjaści elektromobilności, ale też osoby, które myślą o zakupie lub wynajmie EV. W tym artykule przyglądamy się twardym danym: emisjom CO₂, wpływowi na powietrze, zużyciu zasobów i całkowitemu cyklowi życia pojazdu – z pełnym uwzględnieniem produkcji baterii, energii elektrycznej i recyklingu.

 Emisje CO₂ – całościowy bilans

 Zacznijmy od podstaw. Samochód elektryczny nie emituje CO₂ z rury wydechowej – bo jej po prostu nie ma. Ale faktyczną przewagę mierzy się w całym cyklu życia pojazdu (LCA – life cycle assessment). Tak też zrobimy, aby przeciwnicy EV nie mogli nam niczego zarzucić. Ma być bezstronnie i uczciwie. Z uwzględnieniem wszelkich aspektów co do obydwu rodzajów napędu. Zarówno elektrycznego jak i spalinowego.

 Według danych Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), średni samochód elektryczny generuje o 55–70% mniej emisji CO₂ w całym cyklu życia niż jego spalinowy odpowiednik, zakładając przeciętną europejską mieszankę energetyczną. W krajach takich jak Norwegia, gdzie energia pochodzi niemal wyłącznie ze źródeł odnawialnych, emisje EV są nawet o 90% niższe.

 W Polsce, mimo nadal dużego udziału węgla w miksie energetycznym, różnica nadal jest znacząca. Analiza Polskiego Instytutu Ekonomicznego  wskazuje, że:

• Samochód spalinowy emituje średnio 160–180 g CO₂/km
• Elektryk ładowany z polskiej sieci – około 90–100 g CO₂/km
• Elektryk ładowany z fotowoltaiki lub OZE – poniżej 30 g CO₂/km

 Wynik? Nawet w Polsce elektryk jest ekologicznie korzystniejszy – a wraz z transformacją energetyczną ta różnica będzie tylko rosnąć.

 Produkcja baterii – fakty bez emocji

 To najczęstszy argument przeciwników EV: „Bateria jest nieekologiczna!”. I faktycznie – produkcja baterii litowo-jonowych wiąże się z istotnym śladem węglowym.

 Średnia emisja CO₂ przy produkcji baterii do auta elektrycznego (ok. 60 kWh) wynosi od 60 do 120 kg CO₂ na każdą 1 kWh pojemności – co daje nawet do 7 ton CO₂ na starcie. Dla porównania: produkcja całego auta spalinowego to emisja ok. 5,5 tony CO₂.

 Jednak różnica ta zostaje „zrównoważona” po przejechaniu:

• ok. 25–30 tys. km, jeśli ładujemy EV z OZE
• ok. 50–60 tys. km, jeśli korzystamy z sieci w Polsce

 A większość aut pokonuje tyle w ciągu 2–3 lat, maksymalnie.

Jednak nie samą baterią EV żyje:)

Jakość powietrza – bez pyłów, tlenków i sadzy

 EV nie tylko nie emitują CO₂, ale też eliminują emisję tlenków azotu (NOₓ), sadzy i cząstek stałych PM10 i PM2.5, które są głównymi przyczynami chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.

 Zgodnie z raportem WHO i Europejskiej Agencji Środowiska, w samej Polsce w 2020 roku zanieczyszczenie powietrza przyczyniło się do ponad 40 000 przedwczesnych zgonów. Sektor transportu odpowiada za:

• ok. 39% emisji tlenków azotu
• ok. 11% pyłów zawieszonych PM10
• niemal 100% emisji benzenu w aglomeracjach

 Zastąpienie floty miejskiej samochodami elektrycznymi może radykalnie ograniczyć te emisje, szczególnie tam, gdzie auta spalinowe poruszają się na krótkich dystansach w korkach.

Hałas – niedoceniany czynnik środowiskowy

 Choć często pomijany, hałas komunikacyjny ma realny wpływ na nasze zdrowie. EV generują znacznie mniej hałasu niż spalinowe pojazdy – w mieście przy prędkościach do 50 km/h różnica może wynosić nawet 5–10 dB, co ludzkie ucho odbiera jako „ponad połowę ciszej”.

 Według WHO, długotrwałe narażenie na hałas powyżej 55 dB wpływa negatywnie na sen, ciśnienie krwi i ryzyko zawałów. Wow, tego nie wiedziałem. Całe szczęście, że już od lat podróżuję tylko w autach elektrycznych.

 Zużycie surowców i recykling

Baterie EV wymagają litu, kobaltu, niklu i grafitu. Największe kontrowersje budzi wydobycie kobaltu w Demokratycznej Republice Konga, często w nieetycznych warunkach. Ale:

• Producenci tacy jak Tesla, CATL, Volkswagen już ograniczają lub całkowicie eliminują kobalt (np. baterie LFP – litowo-żelazowo-fosforanowe).
• UE przyjęła w 2023 roku nowe przepisy ws. obowiązkowego recyklingu baterii, z odzyskiem: 90% niklu i kobaltu oraz 50–80% litu.
• W 2030 roku ponad 30% metali w nowych bateriach ma pochodzić z recyklingu.

 Warto też dodać, że produkcja silników spalinowych i skrzyń biegów również wiąże się z wydobyciem i zużyciem metali, których EV nie potrzebują. Jednak o tym się nie mówi. Nieco dziwne ale prawdziwe.

 Zależność od źródeł energii

Taki napis powinna mieć każda stacja ładowania na świecie... niestety to jeszcze trochę potrwa:)

To jeden z kluczowych punktów: ekologiczność EV zależy od tego, czym je ładujemy. W Polsce wciąż ok. 65% energii pochodzi z węgla i gazu, ale sytuacja dynamicznie się zmienia:

• Udział OZE w miksie energetycznym w 2024 roku przekroczył 25%
• Do 2030 Polska planuje osiągnąć minimum 50% energii z OZE
• Każdy użytkownik EV może ładować auto z fotowoltaiki (np. z domowej instalacji), obniżając emisję niemal do zera.

 Wniosek? EV stają się tym bardziej ekologiczne, im bardziej zielony jest prąd.

 Podsumowanie: kiedy EV są ekologiczne?

1. Już dziś – w całym cyklu życia elektryk emituje nawet o 60–70% mniej CO₂ niż pojazd spalinowy.
2. W miastach – poprawia jakość powietrza, ogranicza smog, hałas i emisje szkodliwych substancji.
3. Przy ładowaniu z OZE – emisje spadają do poziomów bliskich zeru.
4. Z recyklingiem – zmniejsza zapotrzebowanie na nowe surowce i niweluje skutki środowiskowe produkcji.

 Dla kogo ten wybór ma największe znaczenie?

 Jeśli jesteś firmą odpowiedzialną środowiskowo, gminą, instytucją publiczną lub osobą prywatną, która chce realnie ograniczyć swój ślad węglowy, wynajem lub zakup auta elektrycznego to najprostszy i najskuteczniejszy krok w stronę ekologii.