Co się dzieje z baterią po jej zużyciu?

Co się dzieje z baterią po jej zużyciu?

Kiedy słyszysz, że bateria w samochodzie „się zużyła”, nie wyobrażaj sobie dramatycznej sceny, w której auto staje w połowie autostrady, a komputer pokazuje „0% – koniec gry”. W świecie baterii litowo-jonowych, zużycie to proces powolny, metodyczny, czasem wręcz podstępny. Z roku na rok zasięg maleje o jakiś niewielki procent, aż w końcu samochód, który kiedyś robił 500 km, robi 350 i… zaczynasz planować trasę nieco inaczej.

Pierwsze życie – na drogach

Dobre ogniwa potrafią trzymać formę przez co najmniej dekadę. W praktyce po 8–12 latach od nowości spadek pojemności rzędu 20–30% jest czymś normalnym. Nie dzieje się to nagle, nie ma „katastrofy energetycznej” – po prostu stopniowo skraca się Twój dystans między ładowaniami. Jedni machną na to ręką i jeżdżą dalej, inni zaczynają kalkulować, czy nie czas na wymianę lub sprzedaż auta. Producent w tym momencie często uznaje, że bateria „spełniła normy gwarancji” i nie ma już zobowiązań. Jeśli zaś zdarzy się sytuacja, w której nasza bateria straciła pond 30% swojej pierwotnej pojemności a ciągle jest na gwarancji. Zazwyczaj gwarancja obejmuje przebiegi rzędu 150-200 tysięcy kilometrów oraz czasokres równy 8 lat. Jeśli ciągle gwarancja trwa i jest ważna, wtedy producent auta wymienia ją na gwarancji, czyli bez żadnych kosztów, które nas obciążą.

Drugie życie – w magazynach energii

I tu zaczyna się ciekawa część historii. Taka „zużyta” bateria wciąż ma w sobie sporo energii i potencjału – po prostu w samochodzie jest już mniej efektywna. Ale w świecie stacjonarnych magazynów energii nikt nie wymaga, żeby była lekka jak piórko i upchnięta w ciasnej przestrzeni pod podłogą. Moduły po demontażu, po serii testów i balansowaniu, trafiają do kontenerów lub szaf energetycznych, gdzie przez kolejne lata magazynują prąd z paneli słonecznych czy wiatraków. Nikt się tam nie ściga, nikt nie wymaga 250 kW mocy chwilowej – liczy się stabilność i koszt.

To właśnie „second life” – drugie życie baterii, gdzie zamiast napędzać Twój samochód, napędza Twój dom… po cichu, w tle.

Koniec gry? Nie, recykling

Kiedy nawet magazyn energii mówi „dziękuję, to już wszystko, co mogę dać”, zaczyna się proces recyklingu. I tutaj nie ma miejsca na romantyzm – to technologia na zimno. Hydrometalurgia, separacja materiałów, odzysk pierwiastków. Miedź, aluminium, nikiel, kobalt, lit – wszystko wraca do obiegu. W najlepszych zakładach odzysk przekracza grubo 90%, a materiały trafiają z powrotem do produkcji nowych ogniw. Nie ma więc marnotrawstwa.

Unia Europejska już postawiła sprawę jasno – od 2025 roku minimalne poziomy odzysku są obowiązkowe, a producenci muszą raportować nie tylko, ile surowców odzyskali, ale też jaki ślad węglowy ma bateria, którą wprowadzają na rynek.

Niebezpieczny towar

W całej tej układance jest jeszcze jeden element – bezpieczeństwo. Zużyta bateria nie jest bezpiecznym kawałkiem złomu. Może się zapalić, może wyciec, może narobić sporo kłopotów, jeśli ktoś będzie chciał z nią eksperymentować w garażu. Dlatego transport odbywa się w zgodzie z ADR, w stalowych pojemnikach, z ogniwami rozładowanymi do bezpiecznego poziomu. Dopiero wtedy można ją rozebrać na części w kontrolowanych warunkach.

Dlaczego to ma znaczenie?

Bo w tej baterii, która przestała wozić Cię do pracy, nadal tkwi wartość – i to duża. Wartość energetyczna, materiałowa, a także ekologiczna. Porzucenie jej na wysypisku byłoby zwyczajnym marnotrawstwem. A w świecie, gdzie lit i kobalt mają swoje geopolityczne historie, odzysk nie jest modnym hasłem, tylko strategią przetrwania dla przemysłu. Nie możemy marnować zasobów, bo mamy ich ograniczoną ilość na naszej planecie. Jeśli więc mamy niezbędną wiedzę, a mamy ją - należy z niej skorzystać i odzyskać, jak największą ilość surowców, które wykorzystamy ponownie.


Puenta? Zużyta bateria z samochodu elektrycznego to nie odpad – to aktywo. Czasem w formie drugiego życia w magazynie energii, czasem w postaci surowców do nowej generacji ogniw. Ale w każdym przypadku – jeśli trafi w odpowiednie ręce – nie znika z rynku. Po prostu zmienia rolę. I właśnie tak wygląda rzeczywistość baterii litowo-jonowych napędzających dziś nasze auta elektryczne.

Fot: x.com/ZenobeEnergy